تجارت الکترونیک چیست؟ | مفاهیم و انواع تجارت الکترونیک
هر نوع کسب و کاری که در آن معاملات تجاری از طریق شبکه‌های کامپیوتری، از جمله اینترنت، انجام می‌پذیرد، تجارت الکترونیک یا E-commerce نامیده می‌شود. مشهورترین نوع آن سایت‌های خرید آنلاین هستند. این سایت‌ها امکان خرید کالاها را به صورت آنلاین، از طریق کامپیوتر یا گوشی‌های موبایل فراهم می‌سازند. با این حال فعالیت‌های دیگری مانند مزایده‌های آنلاین، درگاه پرداخت و بانک‌داری الکترونیکی نیز در حوزه‌ی تجارت الکترونیک قرار می‌گیرند. در ادامه به این سوال می‌پردازیم که تجارت الکترونیک چیست و با این مفهوم بیش‌تر آشنا می‌شویم.
تجارت الکترونیک، از ابتدا تا کنون
- در سال ۱۹۷۹ توسط Michael Aldrich پی‌ریزی شد. او با استفاده از خط تلفن، سیستمی برای اجرای تراکنش‌ها، به صورت آنی، طراحی کرد. با این‌که طرح او با تجارت الکترونیکی که در حال حاضر می‌شناسیم بسیار متفاوت است، اما ایده‌ی او موجب به وجود آمدن خریدهای آنلاین شد.
- در سال ۱۹۹۴، Jeff Bezos سایت آمازون را برای فروش کتاب راه‌اندازی کرد. بعد از چند سال، آمازون به یکی از مشهورترین فروشگاه‌های آنلاین برای خرید هر نوع محصول تبدیل شد.
- در اواسط دهه‌ی ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰، به تدریج کامپیوترها وارد خانه‌ها شدند و مسیر رشد آن را هموار ساختند. زمانی که PayPal در سال ۱۹۹۸ راه‌اندازی شد، تجربه‌ی خرید آنلاین برای مشتریان بسیار آسان شد.
- تا سال ۲۰۰۸، تجارت الکترونیک حدود ۳.۴ درصد کل تجارت را در بر می‌گرفت، که نشان‌دهنده‌ی رشد چشم‌گیر این صنعت بود. در سال ۲۰۱۴، حدود ۱۲ تا ۲۴ میلیون فروشگاه اینترنتی در سراسر جهان وجود داشته است.
انواع مختلف تجارت الکترونیک چیست
تجارت الکترونیک انواع مختلفی دارد؛ به طور کلی چهار نوع اصلی وجود دارد و همه‌ی کسب و کارهای این زمینه، در یکی از این چهار دسته قرار می‌گیرند. B2B (تاجر به تاجر) و B2C (تاجر به مصرف‌کننده) رایج ترین مدل‌های تجارت الکترونیک هستند. دو نوع دیگر آن C2C (مصرف‌کننده به مصرف‌کننده) و C2B (مصرف‌کننده به تاجر) هستند.
تجارت الکترونیک B2B – Business-to-Business
شامل شرکت‌هایی می‌شود محصولات خود را به دیگر شرکت‌ها می‌فروشند. این شرکت‌ها معمولا عمده‌فروشانی هستند که محصولات خود را به خرده‌فروش‌ها می‌فروشند، یا شرکت‌هایی که یک سرویس دیجیتالی را به دیگر شرکت‌ها ارائه می‌دهند. شرکت چینی علی‌بابا، یکی از این نوع شرکت‌ها است؛ چرا که به دیگر شرکت‌ها به صورت عمده کالا می‌فروشد.
تجارت الکترونیک B2C – Business-to-Consumer: 7
الگوی بسیار رایج و مشهور تجارت الکترونیک، B2C است. این مدل، شامل شرکت‌هایی می‌شود که از طریق فروشگاه‌های اینترنتی کالاهای خود را به عموم مردم می‌فروشند. شرکت آمازون یکی از این نوع شرکت‌ها است.
تجارت الکترونیک C2C – Consumer-to-Consumer
در این نوع شرکت‌ها، مردم کالا یا خدمات خود را به افراد دیگر می‌فروشند. فروشگاهی مانند eBay، زمینه‌ای برای فروش کالا به شکل مصرف‌کننده به مصرف‌کننده فراهم می‌سازد.
تجارت الکترونیک C2B – Consumer-to-Business
در این نوع تجارت، افراد به صورت اینترنتی کالا یا خدماتی را به کسب و کارها ارائه می‌دهند.
انواع وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک
از آنجایی که مفهوم تجارت الکترونیک بسیار گسترده است، راه‌کارهای بسیاری را در بر می‌گیرد. برای فهم بهتر فرصت‌های موجود در آن، لازم است با انواع مختلف وب‌سایت‌های آن آشنا شوید.
ارائه‌دهندگان کالاهای دیجیتال
فروش محصولات قابل دانلود، بهترین فرصت برای کسب و کارهای الکترونیک است. از شرکت‌های نرم‌افزاری گرفته تا فروشنده‌های بازی‌های کامپیوتری. زمانی که محصول به صورت مستقیم از وب‌سایت به مصرف‌کننده برسد، هیچ نیازی برای وجود فروشگاه‌های فیزیکی نخواهد بود.
ارائه‌دهندگان خدمات
نوع دیگر تجارت الکترونیک، بر مبنای ارائه‌ی خدمات به مصرف‌کنندگان است. وب‌سایت‌های فریلنسینگ یکی از مثال‌های خوب این حوزه هستند. در این سایت‌ها، افراد پروژه‌های دیگران را بر عهده می‌گیرند و به شکل کاملا اینترنتی آن‌ها را ارائه می‌دهند.
فروشندگان کالای فیزیکی
این نوع وب‌سایت‌ها معمولا از فروشگاه‌های فیزیکی خرده‌فروشی زاده می‌شوند. برای مثال شرکت وال‌مارت کار خود را با فروشگاه‌های فیزیکی شروع کرد و برای گسترش کسب و کار و افزایش فروش، فروشگاه آنلاین خود را راه‌اندازی نمود.
دراپ‌شیپینگ
یک نوع خاص تجارت الکترونیک، Dropshipping نام دارد. در این نوع وب‌سایت‌ها، خرده‌فروش‌ها به صورت آنلاین کالاها را می‌فروشند، اما اجناس را در انبار خود نگه نمی‌دارند؛ بلکه تنها سفارش را از مشتری می‌گیرند و ارسال جنس را به تولیدکننده می‌سپارند.
مزایای تجارت الکترونیک چیست
با تبدیل شدن اینترنت به یکی از ابزارهای ضروری زندگی روزمره، کسب و کارها به دنبال بهره بردن از مزیت‌های بی‌شمار آن هستند. اما مهم‌ترین مزایای تجارت الکترونیک چیست؟
بازار جهانی
یک فروشگاه فیزیکی، همیشه به منطقه‌ی جغرافیایی خاصی محدود است. جهانی کردن کسب و کار، برای یک فروشگاه فیزیکی بسیار دشوار است؛ اما یک فروشگاه آنلاین، از سوی دیگر، کل جهان را به عنوان بازار خود در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۱.۹ درصد از کل فروش خرده‌فروشان، از خریدهای آنلاین بوده است و این رقم سالانه در حال افزایش است.
دسترسی ۲۴ ساعته
یکی دیگر از مزایای مهم تجارت الکترونیک، این است که همیشه برای مشتریان در دسترس است. این مزیت برای تاجران، افزایش چشم‌گیر فروش را در پی خواهد داشت و مشتریان نیز تجربه‌ی سریع‌تر و راحت‌تری خواهند داشت.
هزینه‌های کم‌تر
مزیت دیگر کسب و کارهای حوزه‌ی تجارت الکترونیک، هزینه‌های اجرایی بسیار پایین‌تر است. با توجه به این که در این کسب و کارها، نیاز به استخدام فروشندگان و همچنین پرداخت هزینه‌های نگه‌داری از فروشگاه فیزیکی وجود ندارد، بیش‌تر هزینه‌ها، صرف نگه‌داری از کالاها و انبارداری می‌شود. همچنین کم شدن هزینه‌ها، این امکان را به فروشندگان می‌دهد که کالاها را با قیمت پایین‌تری به مشتریان بفروشند و مشتریان از تخفیف‌های مناسبی بهره‌مند شوند.
بازاریابی هدف‌مند
تقریبا همه‌ی ما می‌دانیم که هر فعالیتی در اینترنت قابل ردیابی است. این شامل خریدهای اینترنتی نیز می‌شود. با داشتن داده‌های بسیار زیادی از مشتریان و توانایی دنبال‌کردن عادت‌های خرید آن‌ها، کسب و کارهای تجارت الکترونیک می‌توانند تجربه‌ی بهتری را برای مشتریان خود ایجاد کنند و مشتریان بالقوه را به مشتریان دائمی تبدیل کنند.
کار کردن از راه دور
عموما، برای مدیریت کسب و کارهای تجارت الکترونیک، تنها به یک لپ‌تاپ و اتصال به اینترنت نیاز خواهید داشت و لازم نیست همیشه در محل کار خود حضور داشته باشید. بنابراین لزومی به صرف هزینه‌های دفتر کار نخواهید داشت و معمولا کارمندان نیز در این فضای انعطاف‌پذیر کاری احساس راحتی بیش‌تری خواهند داشت.
معایب تجارت الکترونیک چیست
هیچ چیز کاملا بی‌نقصی وجود ندارد. این تجارت نیز معایبی با خود به همراه دارد. بنابراین اگر قصد راه‌اندازی شرکتی در این حوزه دارید، بهتر است ابتدا بدانید که معایب تجارت الکترونیک چیست.
نبودن ارتباطات رودررو
بعضی افراد تجربه‌ی خرید حضوری را به خرید آنلاین ترجیح می‌دهند؛ زیرا وجود فردی که بتواند به سوالات مشتریان در مورد جنس‌های فروشگاه پاسخ دهد، برای انجام یک خرید آگاهانه لازم است. اما در یک کسب و کار اینترنتی، وجود یک متخصص که بتواند مشتریان را در حین خرید راهنمایی کند ممکن نیست. البته چت‌بات‌هایی وجود دارند که برخی اطلاعات را در اختیار مشتریان قرار می‌دهند؛ اما این‌ها باز هم قابل مقایسه با ارتباط رودررو نیستند.
بازارهای اشباع‌شده
این روزها به نظر می‌رسد همه‌ی افراد در حال فروش چیزی به صورت آنلاین هستند. اگر قبلا تجربه‌ی کار در آن را ندارید، لازم است مطمئن شوید چیزی دقیقا شبیه کسب و کار شما وجود نداشته باشد. اگر هم وجود داشته باشد، باید سعی کنید وجه تمایز و مزیت رقابتی مناسبی برای خود پیدا کنید تا بتوانید مشتریانی جذب کنید؛ چرا که تجارت الکترونیک کاری بسیار رقابتی و دشوار است.
یادگیری تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک، صنعتی نیست که بتوان به راحتی و بدون داشتن دانش کافی به آن وارد شد. فعالیت در این صنعت، کار زیادی را می‌طلبد و شامل بخش‌های مختلفی از جمله طراحی سایت، پردازش پرداخت‌ها، ارسال کالا و پشتیبانی مشتریان می‌شود.
خرید بدون امکان بررسی محصول
معمولا در فروشگاه‌های فیزیکی، قبل از این که جنسی را خریداری کنیم، آن را امتحان می‌کنیم و از کیفیت آن اطمینان حاصل می‌کنیم. اما در فروشگاه‌های آنلاین، مشتریان باید با توجه به تصاویر، توضیحات، و نقدهای اجناس، آن‌ها را خریداری کنند. این ممکن است گاهی باعث منصرف شدن مشتریان از خرید از سایت‌هایی شود که هنوز اعتماد مشتریان را جلب نکرده‌اند.
شرکت‌های موفق تجارت الکترونیک
برخی از مشهورترین و موفق‌ترین شرکت‌های e-commerce به شرح زیر هستند:
علی‌بابا: شرکت چینی علی‌بابا، که در سال ۱۹۹۹ تاسیس شده است، با اختلاف موفق‌ترین شرکت تجارت الکترونیک است. علی‌بابا به شکل‌های B2B، C2C و B2C در سراسر جهان فعالیت می‌کند.
آمازون: شرکت آمریکایی آمازون نیز یکی از بزرگ‌ترین خرده‌فروش‌های آنلاین در جهان است که به شکل‌های B2C، C2C و B2B فعالیت می‌کند.
وال‌مارت: وال‌مارت که کار خود را با فروشگاه‌های فیزیکی شروع کرده است، اکنون تبدیل به یکی از خرده‌فروشان بزرگ آنلاین شده است.
eBay: یکی از اولین سایت‌های تجارت الکترونیکی، eBay بوده است. این شرکت که به صورت B2C و C2C فعالیت می‌کند، بخش بزرگی از بازار دیجیتالی را در اختیار دارد.
برخی آمار مهم تجارت الکترونیک
- انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۰، فروش‌های مربوط به آن به ۱۵.۵ درصد کل فروش خرده‌فروشی‌های جهان برسد.
- میانگین مبلغ هر سفارش در خریدهای آنلاین B2C، حدود ۵۲ دلار است.
- ۵۵ درصد مشتریان، جستجوی خود را از سایت آمازون شروع می‌کنند.
- انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۴۰، حدود ۹۵ درصد کل خریدها، به صورت آنلاین انجام شوند.
- تحلیل‌گران تخمین می‌زنند که تا سال ۲۰۲۱، ۵۳.۹ درصد کل خریدهای اینترنتی از طریق موبایل انجام خواهد شد.
- در سال ۲۰۱۹، تجارت الکترونیک ۲۵ درصد رشد پیدا کرد و ارزش آن به ۲.۲۷ تریلیون دلار رسید.
- ۱۸ درصد وب‌سایت‌های e-commerce، فقط به صورت B2B فعالیت می‌کنند.
- دلیل اصلی این‌که مردم به صورت آنلاین خرید می‌کنند این است که می‌توانند در هر ساعتی از روز این کار را انجام دهند.
- ۳۰ درصد مصرف‌کنندگان، ترجیح می‌دهند از وبسایت‌هایی خریداری کنند که قبلا از آن‌ها خرید کرده‌اند.
- خانم‌ها بیش‌تر از آقایان خرید اینترنتی انجام می‌دهند. ۶۰ درصد خریدهای آنلاین توسط خانم‌ها، و ۴۰ درصد مابقی توسط آقایان انجام می‌شوند.
- بیش‌ترین خریدهای اینترنتی توسط افرادی با سن ۱۸ تا ۳۴ انجام می‌شود. این افراد سالانه حدود ۲۰۰۰ دلار به صورت آنلاین خرج می‌کنند.
منبع: G2
ارسال نظر